Friday, 5 December 2025

વર્ટિગો (Vertigo) અને વેસ્ટિબ્યુલર રિહેબિલિટેશન (Vestibular Rehabilitation) વિશે માહિતી

vertigo
vertigo

 વર્ટિગો (Vertigo) અને વેસ્ટિબ્યુલર રિહેબિલિટેશન (Vestibular Rehabilitation) વિશે માહિતી

વર્ટિગો (Vertigo) એટલે ચક્કર આવવાની ભ્રમણા. આ એક એવી સંવેદના છે જેમાં વ્યક્તિને પોતે અથવા તેની આસપાસનો વિસ્તાર ગોળ-ગોળ ફરી રહ્યો હોય તેવો ભાસ થાય છે.


😵 વર્ટિગો (ચક્કર આવવા)

વ્યક્તિઓ વિવિધ પ્રકારની સંવેદનાઓને ચક્કર આવવા માને છે, પરંતુ સાચી ચક્કરભ્રમણા (True Vertigo) માં નીચેના લક્ષણો સામાન્ય રીતે જોવા મળે છે:

  • વ્યક્તિનું સમતોલન (Balance) ગુમાવવું અથવા પડી જવાની સંવેદના થવી.

  • આંખોનું આઘું-પાછું હલનચલન થવું (નેત્રલોલન).

  • ઊબકા અને ઊલટી થવી.

  • મોંમાં પાણી છૂટવું અને પરસેવો થવો.

  • કેટલાક કિસ્સાઓમાં, કાનમાં ઘંટડીઓ વાગવી (Tinnitus) અથવા બહેરાશ આવવી.

🧠 વર્ટિગોના કારણો

સામાન્ય રીતે વર્ટિગો આંતરિક કાન (Inner Ear) માં આવેલા વેસ્ટિબ્યુલર સિસ્ટમ (Vestibular System) ના વિકારને કારણે થાય છે. આ સિસ્ટમ શરીરનું સમતોલન જાળવવામાં મદદ કરે છે. આ સિસ્ટમ અથવા મગજના સમતોલન કેન્દ્રોમાં કોઈ રોગ અથવા વિકાર થાય તો ચક્કર આવવાની સંવેદના થાય છે.


🤸 વેસ્ટિબ્યુલર રિહેબિલિટેશન (Vestibular Rehabilitation)

વેસ્ટિબ્યુલર રિહેબિલિટેશન (VR) એ ચક્કર, અસ્થિરતા અને સમતોલન સંબંધી સમસ્યાઓનો ઇલાજ કરવા માટેનો કસરત આધારિત કાર્યક્રમ (Exercise-based Program) છે.

આ કાર્યક્રમ વેસ્ટિબ્યુલર ફિઝિયોથેરાપિસ્ટ દ્વારા દર્દીના સંપૂર્ણ મૂલ્યાંકન પછી, તેમની જરૂરિયાત મુજબ તૈયાર કરવામાં આવે છે.

Shutterstock

🎯 VR ના મુખ્ય લક્ષ્યો (Goals)

વેસ્ટિબ્યુલર રિહેબિલિટેશનનો હેતુ નીચે મુજબની બાબતોમાં સુધારો લાવવાનો છે:

  • હલનચલન સાથે થતી દ્રશ્ય અસ્થિરતા (Visual Disturbance) માં સુધારો.

  • સ્થિર અને ગતિશીલ સમતોલન (Static and Dynamic Balance) માં સુધારો.

  • પડી જવાનું જોખમ ઘટાડવું (Reducing Fall Risk).

  • સામાન્ય ચક્કરની ફરિયાદોમાં ઘટાડો.

  • પોઝિશનલ વર્ટિગો (Positional Vertigo) નું નિરાકરણ (જેમ કે Epley Maneuver દ્વારા).

  • દૈનિક અને સામાજિક પ્રવૃત્તિઓમાં સહભાગિતા વધારવી.

આ સારવારનો મુખ્ય વિચાર એ છે કે મગજને આંતરિક કાનની ક્ષતિગ્રસ્ત માહિતીને પુનઃસંતુલિત (Rebalance) કરવાનું અથવા તેના માટે વળતર (Compensate) આપવાનું શીખવવું.


No comments:

Post a Comment

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD): Breathing techniques and pulmonary rehabilitation.

ક્રોનિક ઓબ્સ્ટ્રક્ટિવ પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD) એ ફેફસાંનો એક પ્રગતિશીલ રોગ છે જે શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી પેદા કરે છે. આ રોગમાં હવાના પ્રવાહને અ...