ગોલ્ફરની કોણી

 ગોલ્ફરની કોણી (Medial Epicondylitis - મેડિયલ એપિકોન્ડીલાઇટિસ)

ગોલ્ફરની કોણી, જેને તબીબી ભાષામાં મેડિયલ એપિકોન્ડીલાઇટિસ કહેવામાં આવે છે, તે એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં કોણીની અંદરના ભાગમાં (શરીર તરફની બાજુ) દુખાવો અને બળતરા થાય છે. તે કોણીની અંદરના ભાગે સ્થિત મેડિયલ એપિકોન્ડાઇલ નામના હાડકાના પ્રોટ્રુઝન સાથે જોડાયેલા કંડરા (tendons) ને નુકસાન થવાને કારણે થાય છે. આ કંડરા આગળના હાથ (forearm) માં આવેલા સ્નાયુઓને કોણી સાથે જોડે છે, જે કાંડા અને આંગળીઓને વાળવામાં મદદ કરે છે.

 ગોલ્ફરની કોણી

💡 મુખ્ય કારણો (Causes)

આ સ્થિતિ સામાન્ય રીતે અતિશય ઉપયોગ (overuse) અથવા આગળના હાથ અને કાંડા પર વારંવાર આવતા તાણ (repetitive stress) ને કારણે થાય છે.

• રમતગમત:

  • ગોલ્ફ (ખાસ કરીને ખોટી ટેકનિક સાથે).

  • ટેનિસ (ખાસ કરીને સર્વિસ કરતી વખતે).

  • ફેંકવાની રમતો (જેમ કે બેઝબોલ અથવા જૈવલિન થ્રો).

  • વેઇટ લિફ્ટિંગ (ખાસ કરીને ખોટી પદ્ધતિથી).

• વ્યવસાયિક પ્રવૃત્તિઓ:

  • કોઈપણ કાર્ય જેમાં વારંવાર હાથથી પકડવું (gripping), વસ્તુઓ વળીને પકડવી (twisting), અથવા કાંડું વાળવું (wrist flexion) સામેલ હોય (જેમ કે સુથારીકામ, પ્લમ્બિંગ, ચિત્રકામ, કે ભારે સાધનોનો ઉપયોગ).

• અચાનક તાણ: એક જ વારમાં અચાનક વધુ પડતું વજન ઉપાડવાથી પણ આ ઇજા થઈ શકે છે.

🧐 લક્ષણો (Symptoms)

ગોલ્ફરની કોણીના લક્ષણો ધીમે ધીમે વિકસિત થઈ શકે છે, પરંતુ તેમાં મુખ્યત્વે નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• કોણીની અંદરના ભાગમાં દુખાવો: આ સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે, જે કોણીના અંદરના હાડકાના પ્રોટ્રુઝન (મેડિયલ એપિકોન્ડાઇલ) પર દબાવવાથી વધી જાય છે.

• દુખાવો આગળના હાથ સુધી ફેલાવો: દુખાવો ક્યારેક કોણીથી આગળના હાથ અને કાંડા સુધી પણ ફેલાય છે.

• પકડવામાં નબળાઈ: હાથની મુઠ્ઠી વાળતી વખતે અથવા વસ્તુઓ પકડતી વખતે નબળાઈ અનુભવવી.

• કોણીમાં જડતા (stiffness): મુઠ્ઠી વાળતી વખતે કોણી જકડાઈ જવી અથવા દુખાવો થવો.

• સનસનાટી/ઝણઝણાટી (Tingling or Numbness): ક્યારેક આંગળીઓ (ખાસ કરીને રિંગ ફિંગર અને નાની આંગળી) માં સનસનાટી અથવા ઝણઝણાટીનો અનુભવ થઈ શકે છે.

• હલનચલનથી દુખાવો વધવો: કાંડાને વાળવાથી અથવા હથેળીને નીચેની તરફ ફેરવવાથી (pronate કરવાથી) દુખાવો વધે છે.

🩺 નિદાન અને સારવાર (Diagnosis and Treatment)

નિદાન: ડૉક્ટર સામાન્ય રીતે શારીરિક તપાસ અને લક્ષણોના આધારે નિદાન કરે છે. તેઓ ચોક્કસ હલનચલન કરાવીને દુખાવાની જગ્યા અને તીવ્રતા તપાસી શકે છે. એક્સ-રે કે એમઆરઆઈ (MRI) જેવા ઇમેજિંગ ટેસ્ટની જરૂરિયાત ભાગ્યે જ પડે છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ અન્ય સમસ્યાઓ નકારી કાઢવા માટે થઈ શકે છે.

સારવાર: મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, બિન-ઓપરેટિવ (Non-operative) સારવાર દ્વારા લક્ષણોમાં રાહત મળે છે:

1. આરામ (Rest): કોણી પર તાણ આપતી પ્રવૃત્તિઓ ટાળો.

2. બર્ફનો શેક (Ice Application): દુખાવાવાળા વિસ્તાર પર દિવસમાં ઘણી વખત 15-20 મિનિટ માટે બર્ફનો શેક કરવો.

3. દવાઓ (Medication): દુખાવો અને સોજો ઘટાડવા માટે નોન-સ્ટીરોઇડલ એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી દવાઓ (NSAIDs) લઈ શકાય છે (ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ).

4. ફિઝીયોથેરાપી (Physiotherapy): કંડરા અને સ્નાયુઓને મજબૂત અને ખેંચવા માટે કસરતો શીખવી. આ પુનઃપ્રાપ્તિ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

5. બ્રેસ અથવા પટ્ટી (Brace or Strap): આગળના હાથ પર ખાસ પટ્ટી અથવા બ્રેસનો ઉપયોગ કરવાથી સ્નાયુઓ પરનો તાણ ઘટે છે.

6. ઇન્જેક્શન (Injections): જો અન્ય સારવારો અસરકારક ન હોય તો, ડૉક્ટર સ્ટેરોઇડ અથવા PRP (Platelet-Rich Plasma) ઇન્જેક્શન આપી શકે છે.

7. સર્જરી (Surgery): જો રૂઢિચુસ્ત (conservative) સારવારના 6 થી 12 મહિના પછી પણ લક્ષણો ચાલુ રહે, તો સર્જરીની જરૂર પડી શકે છે, જોકે આ ભાગ્યે જ જરૂરી બને છે.

🛡️ નિવારણ (Prevention)

આ ઇજાને ટાળવા માટે તમે નીચેના પગલાં લઈ શકો છો:

• યોગ્ય વોર્મ-અપ: કોઈપણ રમતગમત કે ભારે પ્રવૃત્તિ શરૂ કરતા પહેલા હાથ અને કોણીના સ્નાયુઓને ખેંચો અને વોર્મ-અપ કરો.

• યોગ્ય ટેકનિક: ગોલ્ફ, ટેનિસ અથવા અન્ય રમતોમાં યોગ્ય ટેકનિકનો ઉપયોગ કરો.

• સાધનોની તપાસ: જો તમે રમતગમત કરતા હોવ, તો તમારા સાધનો (જેમ કે ગોલ્ફ ક્લબ અથવા ટેનિસ રેકેટ) યોગ્ય કદના અને વજનના છે કે નહીં તે તપાસો.

• ધીમે ધીમે તાણ વધારવો: કોઈપણ નવી પ્રવૃત્તિ અથવા વ્યાયામનું સ્તર ધીમે ધીમે વધારો.

જો તમને કોણીમાં સતત દુખાવો રહેતો હોય, તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટર અથવા ફિઝીયોથેરાપિસ્ટની સલાહ લેવી જરૂરી છે.