ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી (Diastasis Recti)

ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી (Diastasis Recti) 🤰🏻: ગર્ભાવસ્થા પછી પેટના સ્નાયુઓનું અલગ થવું

ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી શું છે? (What is Diastasis Recti?)

ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી (Diastasis Recti) એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં રેક્ટસ એબ્ડોમિનિસ સ્નાયુઓ (Rectus Abdominis Muscles), જે પેટની મધ્યમાં હોય છે અને જેને 'સિક્સ-પેક' સ્નાયુઓ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એકબીજાથી દૂર થઈ જાય છે.

• આ સ્નાયુઓ વચ્ચે એક પાતળો કનેક્ટિવ ટિશ્યુનો પટ્ટો હોય છે જેને લીનિયા એલ્બા (Linea Alba) કહેવાય છે.

• ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, ગર્ભાશયના વિકાસ અને પેટ પર વધતા દબાણને કારણે આ લીનિયા એલ્બા ખેંચાય છે અને પાતળી થઈ જાય છે, જેનાથી સ્નાયુઓ અલગ થઈ જાય છે.

• બાળકના જન્મ પછી, મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ સ્નાયુઓ અને પટ્ટો ધીમે ધીમે પાછા મૂળ સ્થિતિમાં આવે છે. જો અલગતા (Separation) વધારે હોય અને તે આપોઆપ બંધ ન થાય, તો તેને ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી કહેવામાં આવે છે.

 ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી (Diastasis Recti) 

આ સ્થિતિના લક્ષણો સામાન્ય રીતે બાળકના જન્મ પછી જોવા મળે છે:

• પેટનું બહાર નીકળવું (Protruding Tummy): પેટનો ભાગ, ખાસ કરીને નાભિની ઉપર કે નીચે, ફૂલેલો અથવા ગર્ભાવસ્થા જેવો દેખાય છે, ભલે જન્મ આપ્યાને મહિનાઓ કે વર્ષો વીતી ગયા હોય.

• ગૅપ (Gap): જ્યારે તમે માથું અને ખભા જમીન પરથી ઉંચા કરો છો (જેમ કે ક્રન્ચ (Crunch) કરતી વખતે), ત્યારે પેટની મધ્યમાં નાભિની આસપાસ એક ખાડો અથવા બહાર નીકળતી જગ્યા દેખાય છે.

• કમરનો દુખાવો (Back Pain): કોર સ્નાયુઓની નબળાઇને કારણે પીઠના નીચેના ભાગમાં દુખાવો થઈ શકે છે.

• નબળું કોર સપોર્ટ (Weak Core Support): ખાંસી, છીંક કે હસતી વખતે મૂત્ર પરનો કાબૂ ગુમાવવો (Urinary Incontinence) અથવા પેલ્વિક (Pelvic) વિસ્તારમાં દુખાવો.

---

નિદાન અને સારવાર (Diagnosis and Treatment)

• નિદાન (Diagnosis): જો તમે તમારા પેટમાં બે કરતાં વધુ આંગળીઓનો ગૅપ અનુભવો છો, તો તમારે ડૉક્ટર અથવા ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટની સલાહ લેવી જોઈએ.

• વ્યાયામ (Exercises): ડાયસ્ટેસિસ રેક્ટી માટે સૌમ્ય અને લક્ષિત કોર મજબૂત કરવાના વ્યાયામો (Targeted Core Strengthening Exercises) જરૂરી છે. સિટ-અપ્સ (Sit-ups) અને ક્રન્ચેસ (Crunches) જેવા વ્યાયામોથી દૂર રહેવું જોઈએ, કારણ કે તે આ સ્થિતિને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.

• ફિઝિકલ થેરાપી (Physical Therapy): પેલ્વિક ફ્લોર નિષ્ણાત અથવા ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટ (Physical Therapist) દ્વારા યોગ્ય કસરતોનો પ્લાન મળી શકે છે.

• સર્જરી (Surgery): ગંભીર કિસ્સાઓમાં, જો રૂઢિચુસ્ત સારવાર કામ ન કરે, તો એબ્ડોમિનોપ્લાસ્ટી (Abdominoplasty - ટમી ટક) નામની સર્જરી દ્વારા સ્નાયુઓને એકસાથે લાવી શકાય છે.