પીઠનો દુખાવો

પીઠનો દુખાવો (Back Pain)

પીઠનો દુખાવો

પીઠનો દુખાવો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે, જે હવે ફક્ત વૃદ્ધો પૂરતી મર્યાદિત નથી રહી. જીવનશૈલીમાં આવેલા ફેરફારો અને લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવાના કારણે ૧૮ વર્ષના યુવાનોમાં પણ કમરનો દુખાવો જોવા મળે છે.

---

🧐 પીઠના દુખાવાના કારણો (Causes of Back Pain)

પીઠનો દુખાવો થવા પાછળના કેટલાક મુખ્ય કારણો નીચે મુજબ છે:

• ખરાબ મુદ્રા (Poor Posture): લાંબા સમય સુધી ખોટી રીતે બેસવું, ઊભા રહેવું કે સૂવું, ખાસ કરીને ડેસ્ક પર કામ કરતી વખતે, કમર અને ગરદનના દુખાવા તરફ દોરી શકે છે.

• વજન ઉપાડવું (Heavy Lifting): ખોટી ટેકનિકથી ભારે વસ્તુઓ ઉપાડવાથી પીઠના સ્નાયુઓ પર તાણ આવે છે.

• લાંબું ડ્રાઇવિંગ (Long Driving): લાંબા સમય સુધી ડ્રાઇવિંગ કરવાથી પીઠના નીચેના ભાગમાં દુખાવો થઈ શકે છે.

• વ્યાયામનો અભાવ (Lack of Exercise): નિયમિત કસરત ન કરવાથી કરોડરજ્જુને ટેકો આપતા સ્નાયુઓ નબળા પડે છે.

• ધુમ્રપાન (Smoking): સંશોધનો ધુમ્રપાન અને પીઠના દુખાવા વચ્ચે મજબૂત કડી દર્શાવે છે.

• ગર્ભાવસ્થા (Pregnancy): ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન વધતા વજનને કારણે કરોડરજ્જુ પર દબાણ વધે છે.

• સ્નાયુ ખેંચાણ/મોચ (Muscle Strain/Sprain): અચાનક ખોટું હલનચલન અથવા ઈજા.

• ચોક્કસ રોગો (Specific Diseases): સ્ક્રોલિયોસિસ (Scoliosis), ફાઈબ્રોમાયાલ્જીઆ (Fibromyalgia) અથવા સંધિવા (Arthritis) જેવી તબીબી સમસ્યાઓ.

---

⚠️ લક્ષણો (Symptoms)

પીઠના દુખાવાના લક્ષણો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે:

• હળવો દુખાવો (Dull Aching Pain): સતત થતો સામાન્ય દુખાવો.

• તીવ્ર પીડા (Sharp Pain): અચાનક, તીક્ષ્ણ દુખાવો.

• કળતર કે બળતરા (Tingling or Burning Sensation): ખાસ કરીને પગ અથવા હાથમાં દુખાવો ફેલાય ત્યારે.

• નબળાઈ (Weakness): પગ અથવા પગના પંજામાં નબળાઈ અનુભવવી.

• ચાલવા, બેસવા કે નમવા જેવી દૈનિક પ્રવૃત્તિઓમાં મુશ્કેલી.

---

💡 રાહત અને ઉપચારના ઉપાયો (Relief and Treatment Remedies)

સામાન્ય રીતે ૯૦ ટકા પીઠનો દુખાવો કોઈ પણ સર્જરી વિના મટી જાય છે. નીચે આપેલા ઉપાયો મદદરૂપ થઈ શકે છે:

૧. જીવનશૈલીમાં ફેરફાર (Lifestyle Changes)

• યોગ્ય મુદ્રા (Correct Posture): કામ કરતી વખતે કે ડ્રાઇવિંગ કરતી વખતે સીધા બેસો અને પીઠને યોગ્ય ટેકો આપો.

• નિયમિત વિરામ (Regular Breaks): લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાને બદલે વચ્ચે-વચ્ચે ઊભા થાઓ અને થોડું ચાલો.

• વજન નિયંત્રણ (Weight Control): વધારે વજન પીઠ પર દબાણ વધારી શકે છે, તેથી વજનને નિયંત્રિત કરવું જરૂરી છે.

૨. ઘરેલું ઉપચાર (Home Remedies)

• ગરમ/ઠંડો શેક (Hot/Cold Compress): દુખાવાવાળા ભાગ પર ગરમ કોથળી (Heat Pad) અથવા બરફનો શેક (Ice Pack) કરવાથી રાહત મળે છે.

• માલિશ (Massage): રાત્રે સૂતા પહેલા સરસવના તેલમાં લસણ ઉમેરીને હળવું માલિશ કરવાથી સ્નાયુઓને આરામ મળે છે.

• હળદરવાળું દૂધ (Turmeric Milk): હળદરમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણ હોય છે, જે પીડા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

૩. વ્યાયામ અને શારીરિક ઉપચાર (Exercise and Physical Therapy)

• સ્ટ્રેચિંગ (Stretching): નિયમિત સ્ટ્રેચિંગ કરવાથી સ્નાયુઓની જડતા દૂર થાય છે અને દુખાવામાં રાહત મળે છે.

• મજબૂત બનાવવાની કસરતો (Strengthening Exercises): નિષ્ણાતની દેખરેખ હેઠળ કરોડરજ્જુને ટેકો આપતા સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવવાની કસરતો કરવી. યાદ રાખો, જાતે ખોટી કસરત કરવાથી નુકસાન થઈ શકે છે.

• યોગ (Yoga): યોગ કરવાથી શરીરનું પોશ્ચર સુધરે છે અને દુખાવો થવાની શક્યતા ઘટી જાય છે.

---

🚨 ડૉક્ટરનો સંપર્ક ક્યારે કરવો? (When to Consult a Doctor?)

જો નીચેનામાંથી કોઈ પણ લક્ષણ જણાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ:

• જો દુખાવો છ અઠવાડિયાથી વધુ સમય સુધી ચાલે.

• જો પીડા વારંવાર થતી હોય.

• જો દુખાવો શરીરના અન્ય ભાગો જેમ કે હાથ અથવા પગમાં ફેલાય છે.

• જો રોજિંદી પ્રવૃત્તિઓમાં દુખાવો દખલ કરે.

• જો દુખાવાની સાથે તાવ, વજન ઘટવો, અથવા પેશાબ-ઝાડ પરનો કાબૂ ગુમાવવો જેવા અન્ય લક્ષણો હોય.